Wat zijn de rechten van de legitimaris?

Een legitimaris heeft als schuldeiser van de nalatenschap diverse rechten. Het meest in het oog springende recht van de legitimaris is het recht op informatie die hij nodig heeft voor de berekening van zijn legitieme portie.

EEN LEGITIMARIS HEEFT RECHT OP INFORMATIE

Een legitimaris heeft recht op informatie die hij nodig heeft voor de berekening van zijn legitieme portie. Dit recht ontleent een legitimaris aan artikel 4:78 lid 1 BW. Dit artikel bepaalt dat een legitimaris die geen erfgenaam is, tegenover de erfgenamen en de met het beheer van de nalatenschap belaste executeurs aanspraak kan maken op inzage en afschrift van alle bescheiden, die hij voor de berekening van zijn legitieme portie nodig heeft. Op grond van artikel 4:78 lid 1 BW dienen zij de legitimaris hem alle daartoe strekkende inlichtingen te verstrekken. De legitimaris moet immers zijn legitieme portie (zijn vordering op de nalatenschap) kunnen berekenen.

In de praktijk ontstaat vaak discussie tussen de legitimaris en de erfgenamen over welke stukken wel of niet ter beschikking dienen te worden gesteld. Enerzijds wenst de legitimaris zoveel mogelijk informatie te verkrijgen. Anderzijds wensen de erfgenamen over het algemeen zo min mogelijk informatie te verschaffen aan de legitimaris. Er zijn veel gerechtelijke procedures die over dit onderwerp gaan. Een erfrechtadvocaat voert vaak een kort geding om de benodigde stukken namens de legitimaris op te vragen of voert in een dergelijke procedure verweer om te betogen waarom er juist geen recht op inzage in de betreffende stukken bestaat voor de legitimaris.

AFSCHRIFT BOEDELBESCHRIJVING

Onder het recht op informatie valt ook het recht van de legitimaris op een afschrift van de boedelbeschrijving. De boedelbeschrijving is een overzicht van alle bezittingen en schulden van de nalatenschap. Voor zover de legitimaris geen of enkel een onvolledige boedelbeschrijving ontvangt, kan de legitimaris als schuldeiser van de nalatenschap in dat kader de kantonrechter verzoeken een boedelbeschrijving te bevelen. Voorwaarde hiervoor is wel, dat de legitimaris zonder boedelbeschrijving ernstig gevaar loopt om zijn legitimaire vordering niet te kunnen becijferen.

Als de nalatenschap deel uitmaakt van een ontbonden huwelijksgemeenschap, kan de legitimaris ook worden beschouwd als een schuldeiser van die ontbonden huwelijksgemeenschap. De legitimaris is dan eveneens bevoegd een boedelbeschrijving van de ontbonden huwelijksgemeenschap te verzoeken.

Indien de nalatenschap vereffend wordt, dient de informatie aan de legitimaris te verstrekken.

OPGAVE GIFTEN

Giften (waaronder schenkingen) spelen een essentiële rol bij de berekening van de legitieme portie (zie hieromtrent de vraag “Welke rol spelen giften bij de legitieme portie?”). Volgens jurisprudentie dienen erfgenamen aan een legitimaris opgave te doen van alle giften die door erflater zijn gedaan. Een legitimaris heeft dit overzicht nodig om te kunnen beoordelen of een gift behoort tot de in aanmerking te nemen giften bij de berekening van de legitieme portie. De legitimaris hoeft hierbij niet enkel uit te gaan van de mededelingen van de erfgenaam of executeur. De legitimaris heeft recht om zelf de noodzakelijke stukken in te zien en de informatie te beoordelen. Uiteraard dient de legitimaris zich wel te realiseren dat de erfgenamen of de executeur van de legitimaris kunnen verlangen dat de legitimaris zelf ook opgave doet van alle van erflater ontvangen giften. De legitimaris en de erfgenamen kunnen zich ter zake bij laten staan door een erfrechtadvocaat.

Gerelateerde vragen

Moet een notaris de legitimaris informeren over de onterving?

Het gerechtshof Amsterdam boog zich in 2022 over de vraag of een notaris tuchtrechtelijk laakbaar had gehandeld door de legitimarissen, de onterfde kinderen, te infomeren dat zij waren onterfd door hun vader. Het hof kwam, net als de Kamer voor het notariaat eerder had geoordeeld, tot de conclusie dat de notaris de onterfde kinderen mocht […]

Kunt u als u de nalatenschap verwerpt nog een beroep doen op de legitieme portie?

Dit betekent dat een erfgenaam die de nalatenschap verwerpt zónder gelijktijdig een beroep te doen op de legitieme portie het nakijken heeft. Het is dan niet meer mogelijk een beroep op de legitieme portie te doen. Ook is deze persoon als gevolg van de verwerping geen erfgenaam meer. Kortom, deze persoon komt met lege handen […]

Wie kan aanspraak maken op de legitieme portie?

KINDEREN EN KLEINKINDEREN Dit betekent dat in de eerste plaats de kinderen van erflater aanspraak kunnen maken op hun legitieme portie. Daarnaast kunnen kleinkinderen van erflater aanspraak maken op hun legitieme portie als zij bij plaatsvervulling opkomen voor hun vooroverleden ouder. Zelfs als een kind van erflater wegens onwaardigheid geen erfgenaam is, kan het kind […]

Wanneer en hoe kan een beroep worden gedaan op de legitieme portie?

UITGESTELDE OPEISBAARHEID VAN DE LEGITIEME PORTIE Bovendien kan in uitzondering op de hoofdregel sprake zijn van een uitgestelde opeisbaarheid van de legitieme portie. Hiervan kan sprake indien erflater een langstlevende echtgenoot achterlaat. In drie gevallen betekent dit dat de legitieme portie dan een uitgestelde opeisbaarheid heeft: Indien sprake is van de wettelijke verdeling op grond […]

Wie moet de legitimaris betalen?

INKORTING EN DE LEGITIEME PORTIE De voldoening van de legitieme portie aan de legitimaris zal als eerste ten laste komen van het gedeelte van de nalatenschap waarover de erflater niet door erfstellingen of legaten heeft beschikt (dit heet ‘oneigenlijke inkorting’). Regelmatig zal het voorkomen dat dat gedeelte van de de nalatenschap onvoldoende toereikend is om […]

De legitieme portie